Jak przebiega naprawa rozrządu?

Zanim zajmiemy się zagadnienia naprawy rozrządu, warto dowiedzieć się, czym jest rozrząd w tłokowym silniku spalinowym. Rozrząd jest układem składającym się z zaworów cylindra oraz elementów sterujących ich ruchem odpowiedzialnym za zasilanie silnika w mieszankę paliwowo-powietrzną i odprowadzanie spalin. Jako mechanizm złożony i poddawany ciężkim obciążeniom eksploatacyjnym wymaga właściwej dbałości i serwisowania. Warto wiec przeczytać i dowidzieć się, kiedy i jak należy go naprawić.

Jak jest zbudowany i jak działa mechanizm rozrządu?

Rozrząd odpowiedzialny jest za starowanie suwem ssania i wydechu, czyli za napełnianie cylindra mieszanką i usuwanie gazów spalinowych. W każdym cylindrze osadzone są najczęściej dwa zawory, ssący i wydechowy (w niektórych konstrukcjach mogą być trzy, cztery lub nawet pięć zaworów). Są one sterowane poprzez wyprofilowane na wale (zwanym wałkiem rozrządu) specjalne krzywki. Odpowiadają one za zamianę ruchu obrotowego wałka na ruch posuwisty popychaczy zaworów. Te z kolei odpowiadają za otwieranie i zamykanie każdego z zaworu.

„Obroty wałka rozrządu – wyjaśnia mechanik z warsztatu Auto-Serwis Nowakowski – muszę być precyzyjnie zsynchronizowane z obrotami wału korbowego silnika, tak by zawory ssące i wydechowe otwierały się i zamykały w odpowiednich fazach. Za właściwe funkcjonowanie mechanizmu rozrządu odpowiada napęd rozrządu. Jest to zespół przekładni napędzany najczęściej przez pasek zębaty lub łańcuch rozrządu. Regulacja rozrządu jest podstawowym warunkiem prawidłowego działania silnika. Musi ona uwzględniać kąty wyprzedzenia i opóźnienia pracy zaworów podczas poszczególnych cykli pracy silnika. Bardzo ważną sprawą podczas eksploatacji samochodu jest zgodna z zaleceniami producenta wymiana rozrządu”.

Konsekwencje uszkodzeń rozrządu są poważne

Mechanizm rozrząd pracuje intensywnie i poddawany jest ciężkim obciążeniom eksploatacyjnym. Dlatego wymiana rozrządu może ustrzec użytkownika pojazdu przed kosztownymi konsekwencjami. Elementy rozrządu zużywają się, co może doprowadzić do poważnej awarii silnika. Zerwanie paska zębatego lub przeskoczenie łańcucha rozrządu najczęściej powoduje duże  zniszczenia w układzie zaworów silnika.

Wszyscy producenci pojazdów określają przebieg w kilometrach oraz czas w latach, po którym należy dokonać wymiany rozrządu. Dotyczy to przede wszystkim rozrządów napędzanych paskiem zębatym. W samochodach z łańcuchem rozrządu decyzje o jego naprawie lub wymianie podejmuje się podczas przeglądów pojazdu, po stwierdzeniu zużycia elementów rozrządu.

Wymiana paska rozrządu

W wyznaczonym przez producenta momencie eksploatacyjnym samochodu należy bezzwłocznie dokonać wymiany paska zębatego. W większości przypadków wymienia się także pozostałe elementy mechanizmu rozrządu, takie jak napinacze i rolki oraz bardzo często napędzaną tym samym paskiem pompę wodną. Wszystkie te części wpływają na pracę mechanizmu rozrządu.

Pierwszą czynnością przy wymianie paska zębatego jest odłączenie akumulatora i wykręcenie świec zapłonowych. Następnie demontowana jest obudowa paska oraz pasek alternatora. Po zdjęciu koła pasowego i osłony silnika należy zablokować rozrząd i wał korbowy za pomocą specjalnych urządzeń. W pojeździe z silnikiem diesla konieczne jest również zablokowanie układu wtryskowego.

Gdy dostęp do rozrządu jest już ułatwiony, zdejmuje się stary pasek zębaty. Na tym etapie możliwa jest wymiana rolek i napinaczy. Następnie na koło pasowe nakłada się nowy pasek i reguluje jego napięcie. W tym momencie wykonuje się kilka obrotów wałem korbowym, w celu właściwego ułożenia zębów paska. Następnie napinacz luzuje się i ponownie ustawia napięcie paska. Po tej czynności można przystąpić do montaży wszystkich elementów. Końcową czynnością jest sprawdzenie, czy pasek nie zsuwa się po dokonaniu kilku obrotów wału korbowego.

Łańcuch rozrządu również się zużywa

Producenci samochodów nie określają przebiegu, przy którym należy wymienić łańcuch rozrządu. Dokonuje się tego po stwierdzeniu symptomów jego niedomagania podczas przeglądów pojazdu. Sygnałami zużycia tego elementu jest wyraziste dzwonienie łańcucha, szumy lub cykliczne stuki oraz pogarszająca się jakość pracy jednostki napędowej i utrata mocy. Przeważnie wytrzymałość łańcucha rozrządu określa się na około 200-300 tys. km przebiegu.

Wymiana łańcucha rozrządu w nowoczesnych silnikach jest dużo bardziej skomplikowana. Umiejscowienie tego elementu oraz mała przestrzeń komory silnika sprawiają, że w wielu konstrukcjach konieczny jest demontaż jednostki napędowej. Zwiększa to koszty wymiany rozrządu oraz powoduje, że można tego dokonywać jedynie w doświadczonych serwisach samochodowych.