Czy warto wybierać gotowe projekty domów drewnianych?
Oferta projektów domów z bali drewnianych jest bardzo szeroka i każdy zainteresowany może znaleźć budynek o odpowiadającym mu metrażu, rozkładzie wnętrza oraz wyglądzie zewnętrznym. Podobnie jak w przypadku domów murowanych do wyboru są zarówno projekty gotowe, jak i przygotowane specjalnie dla konkretnego inwestora. Specyfika przygotowywania rozwiązań konstrukcyjnych i planowania szczegółów będzie jednak nieco inna.
Domy drewniane – sposób na spełnienie marzeń
Dom z bali drewnianych to dla wielu osób spełnienie marzeń o pięknym i stylowym budynku, który jest nie tylko zdrowy, ale także praktyczny i tani w użytkowaniu. Wygląd domów budowanych w tej technologii kojarzy się nieodłącznie z bliskimi związkami z naturą i ekologią, co znajduje znakomite odzwierciedlenie w rzeczywistości. Budowa domu z litego drewna oznacza wykorzystanie surowca, który jest niezwykle przyjazny dla środowiska naturalnego, a jego pozyskiwanie nie wiąże się ani z dużą emisją dwutlenku węgla, ani znacznym zużyciem energii, co będzie nieuniknione w przypadku domów murowanych. Trzeba podkreślić, że do budowy domów z bali używa się wyłącznie certyfikowanego drewna pozyskiwanego legalnie, w sposób niezagrażający przyrodzie. Większość bali jest wycinana w ramach racjonalnie prowadzonej gospodarki leśnej lub ze specjalnie zakładanych plantacji. Wszelkie ubytki drzewostanu są uzupełniane fachowo prowadzonymi nasadzeniami. Warto także zwrócić uwagę na fakt, że na wszystkich etapach produkcji są używane środki do zabezpieczania drewna, które mają odpowiednie dopuszczenia i nie są w żaden sposób groźne dla ludzi czy zwierząt domowych – zauważa przedstawiciel firmy MARUX, specjalizującej się w budowie drewnianych domów z bali.
Decydując się na wybór domu z bali, przyszły użytkownik zyskuje możliwość swobodnego kształtowania jego ostatecznej formy, tak samo, jak w przypadku projektów domów murowanych. Jest to jednak o tyle ważniejsze, że zamawiający domy drewniane najczęściej znacznie większą wagę przywiązują do kwestii wpływu budowli na zdrowie czy jej proekologiczności i do walorów estetycznych. Domy z bali mają tę zaletę, że łatwo mogą być wkomponowane w każde otoczenie. Sprawdzają się zarówno w górach, jak i na nizinach, nad jeziorami czy nad morzem – nie ma tu w zasadzie żadnych ograniczeń, ponieważ budynek jest w stanie spełnić wszystkie wymagania związane z warunkami panującymi w rozmaitych lokalizacjach od siły wiatru, przez wielkość opadów czy obciążenie dachu pokrywą śnieżną.
Drewno jest materiałem, który daje wiele możliwości, co do kształtu bryły budynku, a lata doświadczeń dostarczają tu wielu inspiracji. Warto pamiętać, że budowa domów z bali to tradycyjny sposób wznoszenia obiektów mieszkalnych i użytkowych, który był technologią dominującą przez wiele stuleci. Współczesne domy mogą więc czerpać z rozmaitych wzorów regionalnych. Pełne bale okrągłe chyba najsilniej kojarzą się dziś z domami wznoszonymi na południu Polski, trzeba jednak pamiętać, że nie muszą się one wcale kojarzyć z „góralszczyznę”. Znaczna część realizowanych projektów odwołuje się do tradycji wywodzącej się z konkretnego miejsca. Tym, co łączy domy z bali, jest jednak stosowana przy ich budowie technologia.
Warto pamiętać, że budownictwo drewniane nie oznacza wcale ograniczeń związanych z rozmiarami czy kształtem budynku. Mimo tego, iż niektóre rozwiązania są powszechnie przyjmowane ze względów ekonomicznych, to możliwości technologii drewnianej są bardzo duże. Warto przypomnieć, że status najwyższego współczesnego obiektu wzniesionego z drewna ma budynek Mjøstårnet, zbudowany w Brumunddal w Norwegii. Liczy on 18 kondygnacji, a jego wysokość to aż ponad 85 metrów. Nie jest to jednak wyjątek – w Austrii znajduje się wieża HoHo Wien o wysokości 84 metrów, a kanadyjskim Vancouver Brock Commons Tallwood House, który osiągnął wysokość 53 metrów. Choć domy z bali nie zbliżają się do takich rozmiarów, to przykłady te bardzo dobrze pokazują potencjał tkwiący w materiale.
Dom z bali drewnianych – projekt z katalogu czy na indywidualne zamówienie?
Projekty domów drewnianych, tak jak w przypadku typowych budynków murowanych mogą być przygotowywane „do katalogu” albo na potrzeby konkretnego inwestora. Projekty gotowe mają tę zaletę, że są na ogół bardziej uniwersalne i prostsze w wykonaniu, w dodatku można liczyć na to, że ich przydatność zweryfikowało już pewne grono klientów. Większe się więc szanse, że zastosowane w nich rozwiązania okażą się praktyczne i wygodne w codziennym życiu. Taka standaryzacja ma jednak także minusy – w takim przypadku trudno o indywidualne akcenty czy podążanie za swoimi marzeniami. Można wprawdzie zwykle znaleźć projekt, który będzie do nich najbardziej zbliżony, jednak ciężko o spełnienie nieraz bardzo skonkretyzowanych oczekiwań czy to, co do wyglądu, czy też funkcjonalności. Pewnym wyjściem jest tu zlecenie dodatkowych przeróbek, jednak nie zawsze będą one możliwe ze względów konstrukcyjnych, mogą też znacznie podnieść koszt realizacji, jeżeli będą dotyczyły szczególnie ważnych kwestii z punktu widzenia stabilności budowli. Nie wszyscy autorzy zgadzają się także na daleko idące modyfikacje.
Rozwiązaniem mogą być projekty tworzone na indywidualne zamówienie. W tym przypadku swoboda jest dużo większa, można nawet powiedzieć, że „sky is the limit”, choć naturalnie szczególnie ekstrawaganckie pomysły będą zawsze wiązały się z wysokim kosztem, a nierzadko także problemami technicznymi z ich realizacją. Z całą pewnością projekty indywidualne są znacznie bardziej ryzykowne, jeżeli nie są wykonywane przez architektów, którzy ściśle współpracują z firmami wykonawczymi. Jest to ważne, ponieważ projekt domu z bali drewnianych powinien być konsultowany z doświadczonym wykonawcą. Z bardzo korzystną sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy całością zajmuje się jedna firma – klient ma wówczas pewność, że wszystkie pomysły będą zrealizowane właściwie, a koszty nie wzrosną przez eksperymentalne poszukiwania sposobu na wcielenie w życie wizji architekta kosztem zamawiającego.
Warto też pamiętać, że choć domy drewniane mają swoją specyfikę, to jednocześnie kwestiami użyteczności rządzą te same zasady, co w przypadku domów murowanych. Znaczenie będzie więc miało rozmieszczenie poszczególnych pomieszczeń, ich metraż, wielkość i ilość okien czy usytuowanie schodów. Naturalnie projekt domu drewnianego musi uwzględniać rozmaite ograniczenia konstrukcyjne przy planowaniu poszczególnych rozwiązań – kotłownia musi być odpowiednio przystosowana do ustawienia w niej kotła na paliwo stałe, o ile taki sposób ogrzewania zostanie przewidziany w projekcie. Niezbędne będzie też choćby właściwe zaizolowanie termiczne komina czy kominka i ścisłe przestrzeganie ich odległości od przegród budowlanych. W większości przypadków istotne będzie także uwzględnienie nieco innego charakteru obiektu – np. przy ustalaniu wysokości pomieszczeń, które dla dobrego samopoczucia użytkowników powinny być wyższe, by nie tworzyć wrażenia przytłoczenia masywnymi belkami znajdującymi się tuż nad głową.
Jaka jest specyfika projektowania domów z bali drewnianych?
Budynki z bali drewnianych mogą przybierać różne formy, jednak im bardziej skomplikowany będzie rzut obiektu, tym trudniejsze i bardziej kosztowne okaże się jego wykonanie. Najmniej problemów napotkają wykonawcy wówczas, gdy budynek będzie zbudowany na planie prostokąta. Wiąże się to z najmniejszą liczbą narożników zewnętrznych, a także łatwiejszą do wykonania konstrukcją dachu. Istnieje oczywiście możliwość przygotowania bardziej złożonego budynku – przypominającego w rzucie poziomym literę „L”, „T”, „C”, czy nawet „H” – pociąga to jednak za sobą konsekwencje w postaci bardziej wymagających, a przez to droższych prac ciesielskich oraz dekarskich. Warto wspomnieć, że na czas wykonania i cenę, jaką trzeba będzie zapłacić za projekt, materiał i robociznę wpływa także rodzaj dachu – liczne lukarny i dach wielospadowy tak jak w domach murowanych znacznie podrażają inwestycję.
Przygotowanie projektu domu z bali drewnianych oznacza również konieczność zwracania uwagi na pewne ograniczenia technologiczne – ważne dotyczą m.in. usytuowania okien i ich wielkości. Okno nie może być zbyt duże w stosunku do powierzchni ściany ani znajdować się za blisko narożnika czy miejsca łączenia ściany zewnętrznej z wewnętrzną. Nie znaczy to oczywiście konieczności rezygnacji np. z modnych i praktycznych dużych drzwi tarasowych jednak ich usytuowanie nie może być tak dowolne, jak w budynku murowanym. Pewne ograniczenia łączą się także z rozmiarami budynku i wynikają one z maksymalnych długości belek, jakie można przygotować i transportować. Jeśli pomieszczenie będzie musiało być szersze lub dłuższe niż kilkanaście metrów, belki trzeba będzie ze sobą odpowiednio połączyć.
Trzeba też pamiętać, że ściany domu z bali – także wewnętrzne stanowią jego ważne elementy konstrukcyjne. Przesunięcie jednej z takich ścian o kilkanaście centymetrów, co nie byłoby żadnym problemem w przypadku ścianek działowych w obiekcie murowanym, tu będzie najprawdopodobniej niewykonalne. W przypadku braku pewności co do ostatecznego kształtu wnętrza dobrym rozwiązaniem jest zdecydowanie się na wykonanie części ścianek działowych jako lekkich o konstrukcji szkieletowej – w takim przypadku ich przesunięcie będzie możliwe zawsze.
Najlepszą metodą przygotowania się do budowy domu z bali drewnianych jest skontaktowanie się z doświadczonym wykonawcą, który w swoim katalogu ma wiele zrealizowanych inwestycji. Mogą one stanowić inspirację i gotowy wzór dla własnego budynku, a jednocześnie pokazują możliwości, jakimi dysponuje wybrana firma. Na ogół wykonawcy są w stanie przedstawić wiele propozycji bardzo zbliżonych do oczekiwań klienta, a w razie potrzeby wprowadzić niezbędne modyfikacje.
